Gdy myślisz o swojej pracy w opiece – co czujesz? Zadowolenie, obojętność, a może strach i zniechęcenie? Jeśli towarzyszą Ci negatywne emocje, być może zmagasz się z zespołem stresu opiekuna. Dotyka on nawet ponad połowę wszystkich osób, które opiekują się chorymi seniorami oraz ponad 2/3 opiekunów chorych na demencję i Alzheimera. Sprawdź, czy należysz do grupy ryzyka!

 

 Zespół stresu opiekuna (CSS – Caregiver Stress Syndrome), nazywany w skrócie zespołem opiekuna, to stan przypominający wypalenie zawodowe, jednak znacznie od niego groźniejszy. Jak rozpoznać, że dotknął i nas? Jak się przed nim chronić i gdzie szukać wsparcia?

 

Zespół stresu opiekuna – przyczyny

 Opieka nad osobą starsza i schorowaną to nie lada wyzwanie. Opiekunom towarzyszy często strach związany z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo, zdrowie, a nawet życie podopiecznego. Dzieje się tak wtedy, gdy opiekun nie ma dużego doświadczenia w pracy w opiece albo jedzie do zupełnie nowego przypadku, np. do osoby leżącej, gdy wcześniej zajmował się seniorami mobilnymi, albo do osoby z demencją, gdy do tej pory jeździł do osób sprawnych psychicznie.

 Do tego nierzadko dochodzi presja otoczenia, np. współmałżonka podopiecznego albo dzieci seniora, którym zależy na tym, by ich rodzic został objęty jak najlepszą opieką. Ciężar tej odpowiedzialności, w połączeniu z nieustanną obserwacją i oceną naszej pracy, może silnie obciążać psychikę opiekuna.

 Niewiedza nt. opieki nad chorym seniorem, niewiara we własne umiejętności, napięcie wynikające z konieczności sprostania oczekiwaniom otoczenia, absorbujący senior, a także uczucie osamotnienia z dala od bliskich, w obcym kraju i kulturze, nadwyrężają możliwości fizyczne i psychiczne opiekuna. To takie osoby najczęściej dotyka zespół stresu opiekuna. Czym on się objawia?

 

Syndromy zespołu opiekuna

 Trudne warunki pracy odbijają się przede wszystkim na kondycji fizycznej. Przy zespole stresu opiekuna pojawia się wyczerpanie fizyczne, zmęczenie, bóle głowy i serca, a także bóle kostno-stawowe. Mogą pojawiać się dolegliwości ze strony układu trawiennego – brak apetytu albo nadmierne łaknienie, ale też wzdęcia, bóle brzucha spowodowane wrzodami czy niestrawność.

 Później dochodzą problemy ze snem, a niewsypanie prowadzi do ogólnego osłabienia koncentracji i spadku możliwości umysłowych. Ciągłe napięcie prowadzi do zamykania się w sobie, rozdrażnienia, coraz częściej pojawiają się wybuchy złości, smutek, apatia. Stan ten pogłębia wyalienowanie w obcej społeczności i rozłąka z bliskimi. Opiekun zaczyna obwiniać sam siebie, czuje się niekompetentny, spada jego samoocena i chęć do życia. W takiej sytuacji może pojawić się depresja albo nerwice, a osłabienie psychofizyczne sprawia, że opiekun staje się podatny na inne choroby, takie jak np. cukrzyca.

 

 Jak walczyć z zespołem stresu opiekuna?

 W powyższym opisie rozpoznajesz siebie? Musisz działać! Jeśli powodem twojego zdenerwowania jest strach, czy poradzisz sobie z nowymi obowiązkami – koniecznie porozmawiaj ze swoim koordynatorem. W Aktivmed24 możesz liczyć na wsparcie Anety – czynnej opiekunki, której doświadczenie na pewno pomoże Ci poradzić sobie z wyzwaniami na szteli. By lepiej dogadać się z rodziną, szlifuj swój niemiecki, np. z darmowym, dedykowanym opiekunkom kursem języka niemieckiego. Takie wsparcie udostępniamy wszystkim opiekunom na naszym kanale na Youtubie.

 Pamiętaj, że ważny w twojej pracy jest odpoczynek i znalezienie chwili dla siebie. Dobrze jest dokładnie planować swój dzień – uporządkowanie obowiązków i rutyna pomoże pozbyć się niepokoju, że z czymś nie zdążymy albo o czymś zapomnimy. Wykorzystuj też wszystkie wolne chwile – dwie godziny w ciągu dnia? Drzemka podopiecznego? Wolny dzień w tygodniu? Odpoczywaj jak lubisz – śpij, czytaj książki, spaceruj. Ważna jest przede wszystkim aktywność fizyczna – w domu możesz ćwiczyć przed ekranem komputera. Krótkie sesje treningowe poprawią twoją kondycję fizyczną i sprawią, ze pozbędziesz się napięcia. Z kolei spacery – samotne lub z podopiecznym – naładują Cię dobrą energią, pozwolą Ci uciec od codziennych problemów, poprawią odporność i samopoczucie. Dobrze się odżywiaj, pij dużo wody, dbaj o siebie!

 Nie duś w sobie problemów! Rozmawiaj o nich z rodziną lub przyjaciółmi. Jeśli nie chcesz obciążać problemami bliskich lub nie masz komuś się zwierzyć, zaufaj swojemu koordynatorowi. Niektóre firmy – np. Aktivmed24 – oferuje również pomoc psychologa, który wysłucha, doradzi i pomoże uporać się z negatywnymi uczuciami. Warto skorzystać z takiej możliwości, by praca w opiece była dla nas nieustającym źródłem satysfakcji i sprawiała nam radość.